Midwinterhoornblazen

 Het midwinterhoornblazen

Over de herkomst van het midwinterhoornblazen doen verschillende verhalen de ronde. Was het een oud heidens gebruik om de geesten te verjagen en het licht terug te halen zoals bij de Germanen gebeurde tijdens joelfeesten?

Of werd de hoorn gebruikt door de boeren als ze burenhulp nodig hadden?

Uit overleveringen weten we dat tijdens de Eerste Wereldoorlog de midwinterhoorn werd gebruikt om waarschuwingssignalen te geven. In het oosten van ons land werden smokkelaars op deze manier gewaarschuwd voor de marechaussee.

Ook weet men dat in de Tweede Wereldoorlog de midwinterhoorn eveneens als waarschuwingssein werd gebruikt om onderduikers te waarschuwen als er gevaar dreigde.

Tegenwoordig gebruikt men de midwinterhoorn alleen nog vanaf de eerste adventszondag tot Driekoningen op 6 Januari. Er mag alleen nog op de hoorn geblazen geworden om het evangelie van de geboorte van Christus te gedenken.

Het midwinterhoornblazen komt voornamelijk voor in het Nedersaksische taalgebied. Als koploper wel in Twente maar ook op sommige plaatsen op de Veluwe, in de Achterhoek en Drenthe speelt men op de midwinterhoorn. Neuenhaus en Lage in Duitsland net over de grens behoren ook tot dit taalgebied en ook hier speelt men op de midwinterhoorn. In het Nederlandse deel van het Nedersaksische taalgebied zijn ongeveer 800 blazers waarvan een groot deel in Gelderland, zo'n 350.

Het blazen op de midwinterhoorn kost behoorlijk wat energie. Men blaast nooit tegelijk maar als men twee tonen heeft geblazen luistert men of er ook iemand anders speelt, tevens gebruikt men deze tijd als adempauze. Hoort men niets dan blaast men de eigen melodie en sluit af met de twee tonen waar men ook mee begonnen is.

Dan dient er een rustpauze te vallen voordat een volgende blazer gaat blazen.

Men noemt dit gedragen blazen waarmee men rekening houdt met de boodschap die men met het midwinterhoornblazen hoort uit te dragen. Blazers die niet zijn aangesloten bij een vereniging zullen in de meeste gevallen rekening houden met deze ongeschreven regels.

Alleen bij uitzondering word er buiten de vastgestelde tijd in het openbaar op de midwinterhoorn geblazen. Een voorbeeld hiervan kan zijn bij de begrafenis van midwinterhoornblazer.

Optredens vinden voornamelijk bij kerken en kerstvieringen plaats zowel overdag als 's avonds, in de schemering klinkt het blazen nog melancholieker en ook als het vriest heeft dit invloed op de klank het klinkt dan nog mooier.

Het liefst blaast men in groepen van 4 a 5 personen. Zijn er meer dan is de wachttijd vaak te lang zeker als het koud is. De voorman van de blazers regelt de opstelling en de richting waarin wordt geblazen. Het is belangrijk dat de blazers van elkaar af staan en niet te dicht bij elkaar. Staat men in een kring met de gezichten naar binnen dan klinkt iedere hoorn een andere kant op.

Om het midwinterhoornblazen het best te kunnen beluisteren is een stille omgeving belangrijk en kan men tevens het beste op zo'n 100 meter afstand staan. Als men bij vorst in het open veld blaast kan het geluid van de midwinterhoorn wel tot 10 kilometer ver dragen.

Midwinterhoornblazen kan men relatief eenvoudig leren. Ervaring is niet beslist nodig en het is gezellig en mooi om op deze manier een stuk traditie in stand houd en mee te werken aan het doorgeven van dit cultuur historisch erfgoed.

Ook belangstelling?

Neem dan contact op met Bert Bloemert, tel. 0653-222921, of via e-mail bloemert.bert@planet.nl

Bert Bloemert 15.01.2018 14:57

Beste Joop,

Wij kunnen je niet aan het gevraagde helpen maar komen graag luisteren naar je lezing. Waar en wanneer is dat mogelijk?
Wij horen het graag van je!

Joop sap 11.01.2018 19:03

Ik zoek plaatjes of tekeningen van Germanen met een Midwinterhoorn voor een lezing

Wie kan mij daar aan helpen

joop janssen 16.11.2015 14:55

wij willen graag een keer komen luisteren e.o. wandelen. wanneer kan dat en waar?